Hoerenlopers betalen graag meer voor hoger risico

KVG

Een groot deel van de prostituees in België en Nederland leveren nog altijd diensten zonder condoom. Vooral bij orale contacten en escortediensten lijkt veilige seks niet meteen een prioriteit. Klanten willen graag extra betalen voor een hoger risico.

Meer dan één op drie prostituees of escortemeisjes in België en Nederland levert wel eens prestaties zonder condoom. 'Dat gebeurt niet zozeer bij de klassieke vaginale penetratie, op enkele uitzonderingen na gebeuren die 'transacties' intussen veilig (98 procent). Maar bij de orale contacten gebeurt 30 procent zonder condoom en ruim een derde van de meisjes heeft al wel eens orale seks geleverd zonder dat er een condoom aan te pas kwam. Ook van de anale contacten gebeurt één op de tien zonder latexbescherming', zegt Stef Adriaenssens, hoogleraar Sociologie aan de faculteit Economie en Management van de Hogeschool Universiteit Brussel (HUB).

Voor hun onderzoek schuimden de onderzoekers open pornosites af op zoek naar informatie over prostitutie. Vooral de sitewww.hookers.nl trok hun aandacht. Daarop kunnen 'wandelaars' - zoals de bezoekers van prostituees zichzelf graag noemen - een rapport invullen over de prestaties die hen tegen betaling werden geleverd.

Adriaenssens: 'Een groot voordeel van de rapporten op deze site is dat ze zeer gedetailleerd zijn. De klanten kunnen bijvoorbeeld aankruisen welke seksuele diensten hen zijn verleend, hoe tevreden ze erover zijn en hoe de prostituee in kwestie eruitziet: welke kleur van ogen of welke cupmaat ze heeft, of ze mager is dan wel mollig, en of ze al dan niet siliconenborsten heeft. Maar belangrijker voor ons onderzoek is nog dat de klant ook telkens kan aanduiden of het seksuele contact heeft plaatsgehad met of zonder condoom'.

Op die manier verzamelden Adriaenssens en zijn team unieke gegevens over 7.451 prostituees, samen goed voor 25.000 transacties.

Hoe duurder, hoe onveiliger

De onveilige seks blijft dus hardnekkig, alle voorlichtingscampagnes ten spijt. Adriaenssens ging samen met statisticus Jef Hendrickx op zoek naar de economische logica achter die onveiligheid. Uit een Indiase studie in Sonagachi, de prostitutiebuurt van Calcutta, bleek dat de meeste prostituees daar geen keuze hebben: ofwel nemen ze grote risico's en hebben ze seks zonder condoom, ofwel verdienen ze niet genoeg om zelfs maar te overleven. Onveilige seks is daar dus voor de meeste prostituees een puur economische noodzaak.

'Wij hadden vermoed dat dat hier niet het geval zou zijn, omdat sekswerkers in België en Nederland gemiddeld niet zo slecht verdienen', zegt Adriaenssens. 'Maar uit ons onderzoek blijkt toch dat meisjes die het niet zonder condoom willen doen, een betekenisvolle inkomensstraf krijgen. Klanten betalen gemiddeld 81 euro voor een beurt met condoom, maar voor een beurt zónder tellen ze gemiddeld 112 euro neer. Een deel van de klandizie betaalt dus met plezier een kleine veertig procent extra voor een groter risico'.

Een opmerkelijk fenomeen, dat niet meteen aansluit bij de gangbare economische logica. Maar daarvoor vonden de onderzoekers een verklaring. Adriaenssens: 'Uit analyse van de ingevulde rapporten, blijkt namelijk dat een gemiddelde “wandelaar, een uitgesproken voorkeur heeft voor condoomloze seks. De tevredenheid van de klant bij orale seks zonder condoom ligt gemiddeld 7 procent hoger dan bij dezelfde diensten met condoom. Voor penetratie zonder condoom is dat 5 procent. Terwijl toch vooral de minder aantrekkelijke prostituees zich vaker moeten overgeven aan onveilige contacten.'

Er blijkt een rechtstreeks verband tussen de aantrekkelijkheid van de prostituees en de veiligheid van hun diensten.

En ook de leeftijd van de prostituee speelt een belangrijke rol: hoe ouder ze is, hoe vaker ze het risico van condoomloze seks zal moeten nemen. Een kwart van de diensten geleverd door prostituees onder de 25 jaar gebeurt zonder condoom, bij prostituees boven de 37jaar loopt dat al op tot bijna de helft van de contacten, en vijftigplussers in de sector zien zich genoodzaakt in 60procent van de gevallen onveilig te vrijen.'

Koopjes

Opmerkelijk is ook dat de normale prostitutie-hiërarchie - waarbij tippel- en raamprostitutie als de laagste soort geldt, gevolgd door seksclubs en ten slotte escortediensten - niet wordt gerespecteerd als het over veilige seks gaat. Integendeel. Meer dan de helft van de escortedames levert wel eens seks zonder condoom, terwijl dat bij de straat- en raamprostituees slechts 13procent is. 'Een sluitende uitleg hebben we daar niet voor', geeft Adriaenssens toe. 'Maar één van de mogelijke verklaringen is precies de hogere prijs van escortediensten. Allicht vinden veel klanten dat ze voor dat geld zonder meer recht hebben op een condoomloze prestatie'.

Op één vlak reageert de gemiddelde 'wandelaar' niet anders dan de gemiddelde shopper: hij doet graag een koopje. 'Als ze naar eigen smaak te weinig kwaliteit krijgen voor de prijs die ze betaald hebben, kunnen cliënten heel moraliserend zijn. Dan vinden ze dat niet rechtvaardig en zelfs schandalig. Maar als ze er zelf in slagen om goed te onderhandelen en de prijs naar beneden te halen, vinden ze dat het normale spel van vraag en aanbod. En als de meisjes daar te weinig aan verdienen, dan is dat het probleem van die meisjes en daarmee uit.

Maar gebruikers van betaalde seks zijn niet per definitie amoreel. Adriaenssens: 'Ze veroordelen bijvoorbeeld heel scherp elke vorm van dwang of uitbuiting, behalve dan onveilige seks - daar wordt heel zelden over gemoraliseerd. Maar als ze merken dat een meisje een blauw oog heeft of rode strepen op de rug en dus waarschijnlijk in de prostitutie wordt gedwongen en mishandeld, zijn ze heel verontwaardigd. Toch voelen ze zich daar niet persoonlijk door aangesproken: ze leggen de verantwoordelijkheid voor dergelijke wantoestanden consequent bij anderen. “De overheid zou daar toch iets aan moeten doen!,, zeggen ze dan. En daarmee is voor hen de kous af.'

Ook daarin tonen ze zich niet zoveel verschillend van de gemiddelde klant die een T-shirt of een paar sportschoenen niet laat liggen hoewel ze zo goedkoop zijn dat ze welhaast zeker door kinderhanden gemaakt zijn.